سواد رسانه‌ای؛ واکسن فکری در عصر بحران‌های دیجیتال
ملیحه باقری مدیر روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شاهرود با تأکید بر نقش تعیین‌کننده رسانه‌ها در شرایط بحرانی، سواد رسانه‌ای را یکی از حیاتی‌ترین مهارت‌های قرن حاضر دانست و از آن به عنوان «واکسن فکری» در برابر بیماری‌های مدرن اطلاعاتی یاد کرد.
وی اظهار داشت :در روزگاری که نبردها تنها در میدان‌های جنگ رخ نمی‌دهند و بخش عمده‌ای از درگیری‌ها در ذهن، باور و احساسات مردم شکل می‌گیرد، سواد رسانه‌ای به عنوان سپری مؤثر در برابر شایعات، اطلاعات نادرست و عملیات روانی مطرح است
تشخیص حقیقت از جنگ روانی
باقری در ادامه، تفاوت میان «حقیقت» و «جنگ روانی» را این‌گونه شرح داد :حقیقت، اطلاعاتی است واقعی، دقیق، مستند و بی‌طرفانه که از منابع معتبر منتشر می‌شود و در مقابل جنگ روانی یعنی انتشار پیام‌هایی هدفمند برای تحریک احساسات، هدایت افکار عمومی، و شکل دادن روایتی خاص به سود یک جریان و به زیان دیگری.
وی هشدار داد :در بحران‌ها، پیام‌هایی که ظاهری خبری دارند ممکن است بخشی از یک عملیات روانی باشند؛ مانند تصاویری قدیمی که به‌عنوان حادثه‌ای جدید بازنشر می‌شوند، روایت‌هایی ناقص و هدفمند، یا پیام‌هایی که تنها با هدف ایجاد ترس، خشم یا نفرت منتشر می‌شوند. سواد رسانه‌ای به ما کمک می‌کند تشخیص دهیم با کدام‌یک طرف هستیم: حقیقت یا عملیات روانی.
دفاع از حریم خصوصی در دنیای ناپایدار
مدیر روابط عمومی دانشگاه با اشاره به اهمیت روزافزون حفاظت از اطلاعات شخصی در فضای دیجیتال گفت :در دنیایی که برخی دولت‌ها یا گروه‌ها از داده‌های شخصی برای مهندسی افکار عمومی یا حتی تخریب فردی استفاده می‌کنند، حفظ حریم خصوصی یک اصل حیاتی است و از اشتراک‌گذاری اطلاعات حساس در پیام‌رسان‌ها خودداری کنیم، رمزهای قوی و تأیید دو مرحله‌ای را جدی بگیریم و به اطرافیان‌مان بیاموزیم که امنیت اطلاعاتی، بخشی جدایی‌ناپذیر از امنیت روانی است و هر حرکت دیجیتال، ردی از ما برجا می‌گذارد که می‌تواند در بحران‌ها مورد سوءاستفاده قرار گیرد.
سواد رسانه‌ای؛ مهارتی برای همه
وی تصریح کرد :سواد رسانه‌ای به معنای توانایی دریافت، تحلیل، ارزیابی و تولید پیام‌های رسانه‌ای با درک هدف، زمینه و پیامدهای آن است. این مهارت دیگر تنها مخصوص فعالان رسانه‌ای نیست بلکه ضرورتی برای همه اقشار جامعه است. دانشجوی آگاه، پرستار مسئول، پزشک تحلیل‌گر و کارمند خردمند، همگی نیازمند این مهارت‌اند تا در برابر امواج اطلاعات، شناگران ماهری باشند، نه قربانیان منفعل.
کارکردهای سواد رسانه‌ای در جامعه امروز
باقری در ادامه، اثرات مثبت این مهارت را چنین برشمرد:جلوگیری از تبدیل شدن به ابزار پروژه‌های جنگ روانی،جسارت در برابر روایت‌های مشکوک ، هدفمند و ارتقای حس مسئولیت‌پذیری اجتماعی در مواجهه با اخبارو ساختن جامعه‌ای آگاه، منسجم و مقاوم در برابر تلاطم‌های رسانه‌ای
لزوم آموزش و ترویج عمومی
وی در پایان اظهار نمود :به‌عنوان کارشناس اطلاع رسانی در حوزه سلامت بر خود وظیفه می‌دانم بر اهمیت فراگیری این مهارت حیاتی تأکید کنم و امروز بیش از هر زمان دیگر باید بیاموزیم که "دیدن" کافی نیست؛ باید تحلیل کنیم، شک کنیم، راستی‌آزمایی کنیم و آگاهانه انتخاب کنیم و در دنیایی که رسانه‌ها می‌توانند امید بسازند یا هراس بیافرینند، باید بدانیم چگونه از خود، خانواده و جامعه‌مان در برابر آشفتگی‌های رسانه‌ای دفاع کنیم.
نظر شما :