معرفی رشته فوریت های پزشکی پیش بیمارستانی
تعریف رشته
رشته فوریت های پزشکی پیش بیمارستانی یکی از رشته های علوم پزشکی می باشد و محوریت مباحث آموزشی آن شناخت شرایط بالینی اورژانسی و حوادث و فوریت های پزشکی حاد و غیرحاد و شرایط تهدیدکننده حیات و انجام اقدامات حیات بخش طبق پروتکل های درمانی استاندارد است. محدوده وظایف این فارغ التحصیلان ارائه خدمات درمانی مراقبتی در مواجهه با بیماران اورژانسی و مصدومین ناشی از تصادفات، حوادث و بلایا از لحظه رسیدن بر بالین بیمار، حین انتقال در زمین، هوا و دریا تا پیش از تحویل بیمار یا مصدوم به مراکز درمانی مطابق با دستورالعمل های مربوطه میباشد. همچنین این افراد به عنوان بازوی فعال عملیاتی در تمامی بحران ها و حوادث غیرمترقبه (طبیعت، انسان ساخت و CBRNE) آمادگی و توانایی کمک رسانی به مصدومین را دارند.
تاریخچه و سیرتکاملی رشته فوریت پزشکی در جهان و ایران
در ایران در سال 1353 بدنبال فروریختن سقف فرودگاه مهرآباد و برجای گذشتن خسارت جانی و مالی، دولت وقت تصمیم به تاسیس "اورژانس بیمارستانی" گرفت. در همان سال تربیت نیروهای مورد نیاز تحت نظر کارشناسان خارجی طی دوره 6 ماهه صورت گرفت. سپس اولین سیستم اورژانس پیش بیمارستانی با عنوان "مرکز اطلاعات اورژانس تهران" با 7 پایگاه راه اندازی شد و متعاقب آن مرکز اورژانس 115 شهرستان ها نیز تشکیل شد. تا اوایل دهه 80 غالب نیروهای عملیاتی اورژانس با مدرک تحصیلی دیپلم و قبولی در دوره مهارتی به ارائه خدمات پیش بیمارستانی می پرداختند.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی و تا اواسط دهه 1370 سیستم اورژانس پیش بیمارستانی متاسفانه هیچ روند تکاملی نداشته و در همین راستا با همکاری متخصصین مختلف مشخصات کلی برنامه و سرفصل دروس رشته فوریت های پزشکی تدوین و در سال 1379 تصویب و پس از سال 1380 اولین گروه های پرستاری، هوشبری و پزشک وارد عملیات در آمبولانس گردیدند و از سال 1381 با جذب دانشجو به صورت نیمه متمرکز در مقطع کاردانی در تعدد محدودی از دانشگاه ها، تربیت نیروی متخصص در این رشته وارد مرحله جدیدی گردید.
7 سال پس از پذیرش اولین گروه دانشجویان در مقطع کاردانی و احساس نیاز به تقویت بنیه علمی و توان عملیاتی فارغ التحصیلان، امکان ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی ناپیوسته فوریت های پزشکی فراهم گردید. همچنین با توجه به نیاز مبرم به خدمات دانش آموختگان این رشته، از سال 1385 برنامه آموزش رشته فوریت های پزشکی در 30 دانشگاه علوم پزشکی کشور راه اندازی و تربیت دانشجو در آن به اجرا در آمد. هم اکنون رشته فوریت های پزشکی در 107 رشته محل در حال جذب و تربیت دانشجو می باشد که 58 رشته محل آن در مقطع کارشناسی پیوسته و 49 رشته محل آن در مقطع کاردانی می باشد. دانشگاه علوم پزشکی شاهرود در حال حاضر پذیرای دانشجویان رشته مذکور در دو مقطع کارشناسی پیوسته و کارشناسی ناپیوسته می باشد.
فلسفه (ارزش ها و باورها)
به مصداق آیه 32 سوره مبارکه مائده" وَمَنْ أَحْیَاهَا فَکَأَنَّمَا أَحْیَا النَّاسَ جَمِیعًا" نجات جان یک انسان همانند نجات بشریت است. به همین دلیل تلاش در جهت حفظ حیات و نجات جان انسان ها یک وظیفه شرعی، اخلاقی و اجتماعی محسوب می گردد. تاکید بر ارزش های اخلاقی، معنوی، حرفه ای و قانونی یکی از اجزا ضروری آموزش رشته فوریت پزشکی به شمار می آید. با توجه به اینکه کشور ما یکی از ده کشور بلاخیر دنیاست، در آموزش دانشجویان ایجاد توانمندی در مقابله با بلایای طبیعی مورد تاکید قرار گرفته است. کارشناسان فوریت پزشکی پیش بیمارستانی وظیفه تامین حفظ و ارتقاء سلامت افراد جامعه را بر عهده دارند و این مهم با تکیه بر دانش روز، مسئولیت پذیری، توجه به نیازهای جامعه، شرایط جغرافیایی و اقلیمی قابل دستیابی است. بدین منظور تلاش در جهت روز آمدکردن اطلاعات علمی و مهارت های عملی و ارتقاء مستمر کیفیت آنها سرلوحه کار قرار می گیر
د. فرهنگ و نژاد بیماران در ارائه خدمات بهداشتی درمانی مد نظر قرار نمی گیرد و در این راستا ارتباط انسانی مناسب با تمام گیرندگان خدمت برقرار می گردد. مسئولیت پذیری و حفظ اصل راز داری یکی از باورهای اصلی حرفه فوریت های پزشکی پیش بیمارستانی بوده و در مفاهیم آموزشی این رشته تحصیلی مورد تاکید و تمرین می باشد. در آموزش دانشجویان استفاده از استاندارهای روز و منطبق بر نیاز جامعه سرلوحه برنامه آموزشی قرار می گیرد. روش آموزش باید متنوع و بر اساس نیازها، توانایی ها و در نظر گرفتن تجربیات قبلی فراگیران باشد و با مدنظر قرار دادن استاندارهای ملی، منطقه ای و بین المللی بر اساس نیازهای حال و آینده ارائه گردد.
منشور اخلاقی
رسالت گروه فوریت های پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شاهرود، تعلیم و تربیت نیروی انسانی متعهد، متبحر و کارآمد مورد نیاز در پایگاه های اورژانس کشور و بخش های اورژانس، برای حفظ و ارتقاء سطح سلامت جامعه، ارائه کلیه خدمات بهداشتی درمانی در دسترس با رعایت عدالت اجتماعی و مشارکت مردمی با کیفیت مطلوب مطابق استانداردهای کشوری و حفظ و رعایت ارزش های والی انسانی و اسلامی می باشد. بر این اساس گروه فوریت های پزشکی از یک سو مبتنی بر راهکارهای علمی و از سوی دیگر متکی بر ضوابط اخلاقی سعی در انجام وظایف محوله دارد. بویژه آنکه رسالت نظام سلامت، خدمت به مردم بخصوص در حالت های بحرانی و نیازمند به خدمات اورژانسی می باشد. علاوه بر این و بر مبنای برنامه استراتژیک دانشگاه علوم پزشکی شاهرود، رضایتمندی و تکریم مددجو و خوانواده هایشان، ایجاد درک متقابل و روحیه انتقاد پذیری، حفظ آرامش و خونسردی در شرایط بحرانی بیماران، پاسداری از کرامت انسانی، توسعه عدالت اجتماعی، ارتقاء مستمر کیفیت مراقبت، و ترویج اخلاق پزشکی از مهمترین ارزش های تعیین شده می باشد. با ایمان به اراده خالق هستی و در جهت حفظ منزلت و کرامت انسانی، خود را پایبند به منشور اخلاقی گروه مطابق با مفاد زیر می دانیم:
۱ -براین باوریم که هدف ما بعد از رضایت خداوند چیزی جز خدمت به مردم نبوده و برای انجام آن از هیچ کوششی دریغ نخواهیم کرد.
۲ -با رعایت نظم و انضباط اداری، آراستگی، وقت شناسی و مسئولیت پذیری آماده ارائه خدمت به همگان می باشیم.
۳ -ما بر این باوریم که ارباب رجوع، سرمایه های واقعی سازمان بوده، شخصیت و جایگاه ایشان در فرآیند ارتباطات متقابل محفوظ می ماند.
۴ - ما هیچ کاری را از روی تقلب یا اظهار خلاف حقیقت و وعده های بی اساس انجام نخواهیم داد و از طرفی به مقررات جامعه، دولت، احکام بهداشتی، ایمنی و سلامت اجتماعی تکیه خواهیم کرد.
۵ -انجام امور مراجعان را در کوتاه ترین زمان ممکن ضروری دانسته و کوشش خواهیم نمود از اتلاف وقت آنان خودداری نماییم.
۶ -خدمات خود را با کیفیت مطلوب به شیوه ای مناسب و نوین در اختیار مددجویان قرار داده و وظیفه داریم تا در حوزه کاری خود هرگونه اطلاعات مورد نیاز مددجویان را به سرعت با توجه به مقررات برای آنان فراهم آوریم.
۷ -ما در نجات جان مددجویان در بحرانی ترین شرایط از هیچ تلاشی دریغ نخواهیم کرد و به همین دلیل همیشه در آموزش های علمی و مهارتی به روز خواهیم بود.
8- ما تلاش خواهیم کرد که مهارت های حیاتی نجات بیماران را به صورت پایه به عموم افراد جامعه آموزش دهیم.
9- دریافت هرگونه انتقاد، نظریه، پیشنهاد، از سوی مددجویان را ارج نهاده و از آن بعنوان زمینه ساز رشد و ارتقاء خدمات استفاده می نماییم.
10 - ما سوگند یاد می کنیم رعایت موازین شرعی، عمل به قوانین، عرف و موازین جامعه را همواره مد نظر داشته و جز برای تحقق اهداف عالیه اسلامی و انسانی گام بر نداریم.