ارتباط بین چاقی احشایی، دیس‌لیپیدمی و بروز دیابت نوع ۲

عنوان طرح:

بررسی ارتباط شاخص‌ چاقی احشایی و شاخص‌های متابولیک با میزان بروز فشارخون بالا و دیابت: مطالعه کوهورت چشم شاهرود

عنوان خبر:

تحلیل مسیرهای اثرگذاری چاقی احشایی و دیس‌لیپیدمی، به عنوان عوامل خطر مشترک بر بروز دیابت نوع‌2 و فشار خون بالا، با تأکید بر نقش میانجی فشارخون نشان داد که چاقی احشایی از طریق فشارخون و به شکل غیرمستقیم و دیس‌لیپیدمی به‌طور مستقیم، خطر بروز دیابت نوع‌2 را افزایش می‌دهد.

گروه‌های هدف:

رسانه‌ها و مردم، سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان نظام سلامت، پژوهشگران، نهاد‌های فعال کنترل بیماری‌های غیر‌واگیر

موضوعات:

وابستگی فشارخون بالا و دیابت نوع‌2 به واسطه عوامل خطر شناخته و ناشناخته

نقش فشارخون به عنوان میانجی در مسیر اثرگذاری عوامل خطر در بروز دیابت

ارزش استفاده از داده‌های مطالعه کوهورت و آینده نگر

نوآوری روش‌شناختی و کاربردی

متن خبر:

پژوهش حاضر با تحلیل داده‌های مطالعه کوهورت چشم شاهرود در جمعیت 45 تا 69 سال، توانست تصویری جامع‌تر از ارتباط بین چاقی احشایی، دیس‌لیپیدمی و بروز دیابت نوع ۲ ارائه دهد.

ویژگی بارز این تحقیق، استفاده از مدل رگرسیون بازگشتی دومتغیره پروبیت بود که امکان بررسی مسیرهای مستقیم و غیرمستقیم اثرگذاری را فراهم کرد. برخلاف مدل‌های سنتی تک‌معادله‌ای، این رویکرد وابستگی‌های بالقوه بین متغیرها را در نظر گرفته و سوگیری ناشی از متغیرهای پنهان را کاهش می‌دهد. به همین دلیل، نتایج حاصل از آن از دقت بالاتر و ارزش کاربردی بیشتری برخوردارند.

یافته‌ها نشان دادند که چاقی احشایی اثر خود را عمدتاً به‌صورت غیرمستقیم و از مسیر افزایش فشار خون منتقل می‌کند، در حالی که دیس‌لیپیدمی مسیر مستقیمی در افزایش خطر دیابت دارد. این تمایز تحلیلی اهمیت توجه به پیچیدگی روابط علی در پدیده‌های متابولیک را برجسته می‌کند و نشان می‌دهد که رویکردهای خطی و ساده‌انگارانه نمی‌توانند سازوکارهای واقعی دیابت را به‌خوبی تبیین کنند.

از سوی دیگر، تأکید بر نقش فشار خون به‌عنوان یک متغیر میانجی دیدگاه تازه‌ای در فهم مکانیسم‌های زیربنایی دیابت ارائه می‌دهد و لزوم طراحی مداخلات چندسطحی و یکپارچه برای کنترل هم‌زمان چاقی احشایی، اختلالات چربی و فشار خون را آشکار می‌سازد.

در مجموع، این مطالعه با بهره‌گیری از داده‌های ارزشمند یک کوهورت معتبر و به‌کارگیری رویکرد تحلیلی پیشرفته، نشان داد که تحلیل مسیرهای پیچیده و غیرمستقیم می‌تواند شواهدی دقیق‌تر و قابل اتکاتر برای سیاست‌گذاری‌های بهداشتی و برنامه‌های پیشگیری از دیابت نوع ۲ فراهم کند.

واژگان کلیدی:

 شاخص چاقی احشایی؛ دیس‌لیپیدمی؛ دیابت نوع ۲؛ فشار خون؛ رگرسیون پروبیت دو متغیره بازگشتی

مشخصات طرح مرتبط:

مجری اصلی: آنیتا امین‌زاده (دانشجو)، دکتر مرضیه روحانی رصاف (استاد راهنما)، دکتر سولماز طالبی (استاد مشاور)

کد طرح: IR.SHMU.REC.1402.193